Comunicać stampa | 03.06.2010 | 16:20

Presenté al Museum Ladin l'proiet "Strumenti musicali effimeri dalle vallate ladine dolomitiche“

L‘Museum Ladin Ciastel de Tor à tl 2009 invié ia na inrescida por documentè tres filmać les metodes da fà sciüri tles cinch valades ladines dles Dolomites. Impromadedöt jôra de ciafè fora tan inant che jënt sà ćiamò da fà chisc strumënć, che an dij de cörta dorada, esi pö do püch temp nia plü da adorè. Plü inant êl spo preodü da filmé te vigne valada les desvalies manieres da fa sciüroć.

L‘proiet de inrescida cun l’titul „Strumenti musicali effimeri dalle vallate ladine dolomitiche“ ti é gnü surandè  a Paolo Vinati, etnolog de mujiga che vir a La Val. La tradiziun de snizlé sciuri é gnüda  dada inant da generaziun a generaziun, (stadaodëi da tan di bele) plü che ater da famëis: dai mituns y jogn che jô d‘aisciöda a vardè y snizlâ chisc pići fablos por fà passè l‘tëmp. Propi d‘aisciöda  y tl mëter man dl‘isté (aladô dl‘ altöra) vara da fà i sciüri. Tl temp olache les plantes é tl crësce éle linfa danter la rama y la scorza, sënza chësc soft se destaca la scorza nia dala rama, naota che la linfa é sëćia ne lasci nia plü aldì so sonn.

Interessant tan desvalia che la denominaziun di scüri é tles  cinch valades: tla Val Badia éle i sciüri o sciuroć, tla Val Gherdëna scibloc, te Ampez ti dijun subiote, sigoloc tla Val de Fascia y scioloc  te Fodom.

17 porsones dl raiun dla Ladinia é gnüdes intervistades y filmades intratan che ai scorza les rames y les snizla, fajon udëi süa metoda, spligan ći plantes che an tôl y dan tröpes d’atres informaziuns. Al é gnü constatè na varieté de tecniches tles fases de realisaziun, val öna anfat te döt l‘raiun, d‘atres indô desvalies nia ma da valada a valada, mo ćinamai tla valada instëssa. Te tëmps olache les tradiziuns va a perde, éle dër important documentè chësc savëi denant che al vais a perde y scomparësces, sciöche l‘sciüre che perd do püć dis so sonn. Les desvalies formes de sciüri é tignis sö tl Museum Ladin.

Ala inrescida à tut pert Paolo Vinati, Erika Castlunger por les intervistes (tl lingaz ladin), Sara Ellecosta por i sottitui tl talian y tl todësch (düć i films à sottitui sides talians che inće  tudësc).

In l’Dé Internazional di Museums“ à Paolo Vinati presentè tl Museum Ladin l’proiet y l’publich á podü odëi na cerna di films tuć sö.

Por l‘ momënt é i films ma da udëi tl Museum Ladin, mo al é preodü da fa n DVD.