Novités
Conzept dla 3ª Trienala Ladina by Adam Budak
Chësta mostra, organisada incër na strotöra che despartësc y che à na spersa che respidlëia, fej pié ia n dialogh, n barat danter sogetivitês y mët en dübe inće la singolarité y la integrité dla espresciun artistica. Ara é stromënt, spidl, inrescimënt de na tenjiun dla suraspersa: na mostra cun süa secunda pert, la lerch dl iö y dl ater, na figöra sfomada y na ambria, n azès ala ambiguité dl real.
La mostra n’é nia d’ater co n cheder d’ëra instëssa, n aumënt de trompe-l’oeil y ilujiuns dal momënt che al é na esperiënza spaziala y temporala dl soget spantié. Cun la manipolaziun de chësta esperiënza tres na tenjiun danter vijinanza y destanza proponn chësta mostra n jüch de perzeziun, olache les döes perts dla medema storia vëgn respidlades tres na topografia simetrica da dui interiurs dla mostra paralei. Bel impunt él döes mostres, ajache le conzet dla mostra se basëia sön na divijiun tan co schizofrenica; la mostra se rapresentëia danü te n momënt de so ester y te na lerch “dlungia” olache i aturs é presënć, mo petrificà tl movimënt de n prozès nia ćiamò stlüt jö.
Sciöche sce al foss la proa de na rapresentaziun teatrala, contemplëia y meditëia MIRORRED STORIES sön le real y l’ireal, sön l’ester y le nia ester, sön la lerch y süa ilujiun, te n barat permanënt danter presënza y assënza, despartiziun y portignënza. Costruida sciöche n te’ dispositivo speculum, rapresentëia la mostra instëssa n spidl sciöche dejidêr de amplié la lerch sura sü termi fisics fora – n miraco dla suraspersa, n scenar de descorides (dl retrat de ći che an é instësc) mo inće dl destanziamënt (dl retrat de ći che an é instësc), na “generaziun tresfora de imajes” (Agamben), che vëgn portada inant dala presënza dl osservadù. Ara fej ponsè ala ambiguité dla cuntia sciöche inće ala costruziun instëssa de na storia. Chilò, te na mostra che se spidlëia te se instëssa, pê l’individuum sides destachè co inće lié y chësc radoplamënt trasformëia le ćiamp de ći che an vëiga te n arlungiamënt dl osservadù. Na condiziun che ti assomëia a na delujiun estrema y al dejordinn mental (Warner).
Les artistes y i artisć invià a chësta mostra inresc do le cheder y süa essënza (pitöra), so aspet (grafica y acuarel), so dübe (fotografia), so carater soversif (scoltöra) y süa framentaziun (ert dla instalaziun). L’architetöra y la lerch resta chilò i mesi de comunicaziun y d’espresciun preferis dles artistes y di artisć – danter sciacaramënt y inzertiamënt, dejidêr y repuljiun, danter “chilò” y “ilò“ é la lerch tl medemo momënt ilujiun y esperiënza fisica, na miniatöra che trasmët sides intimité co grandiosité, insciö che ara é bona de cherié tres so reflès y so svilup zënza fin la ilujiun de infinité. Insciö baia MIRRORED STORIES de materia respidlada, de movimënć repetüs, de aziuns imparades adamënz, de usc che ringhinësc, de posć che ressona – döt sot un n tët ite tla teatralité eterotopica metüda en scena tla culissa incantada dles Dolomites te chëres che le Museum Ladin “Ćiastel de Tor“ é fat ia.