La coleziun dl Museum Ladin vëgn ampliada cun 33.000 fotografies nöies. La scincunda é ince stada le start dla mostra nöia "Depot. Y al é gnü la löm!" por fesetejé i 20 agn d’ativité de coleziun.

Cun la surandada al Museun Ladin dl'archif fotografich de Hans Pescoller mort dl 2017 da pert dla familia, vëgn la documentaziun storica dl Museum Ladin "Ciastel de Tor" ampliada. Chësta bela noela é ince le scomenciamënt ofizial dla mostra nöia "Depot. Y al é gnü la löm!" dl Museum che festejëia insciö sü 20 agn de coleziun. La surandada dl archif fotografich é gnüda a se le dé incö, ai 10 de otober, a San Martin de Tor en presënza dl presidënt dla Provinzia y assessur por i museums Arno Kompatscher, dl team dl Museum Ladin y so comité scientifich y dla vëdua de Hans Pescoller Anna Verginer y süa familia. 

Aladô dl presidënt Kompatscher á i museums por definiziun le compit da cöi adöm ogec y dai conservé y dai mostré y trasmët al publich. "Les mostres é gonot la contlujiun dl laur ti museums. Le laur doia, dala coleziun ala documentaziun y conservaziun é la fondamënta de vigni museum. Da plü de 20 agn él le Museum Ladin che documentëia i bëgns materiai y imateriai dla identité dles valades ladines y de süa popolaziun", á dit Kompatscher. Cun l'ampliamënt dl depot ti vëgnel sëgn garantí a chësta documentaziun unica n post de conservaziun adaté, insciö le presidënt Kompatscher. Ince l'assessur por la scora y cultura ladina Daniel Alfreider, che ne á nia podü ester presënt ala daurida, rengraziëia la familia Pescoller por chësta donaziun dl archif che cunta na pert dla realté ladina di ultims agn. 

Museum Ladin: Ativité de coleziun da 20 agn

“Da plü de 20 agn abinunse adöm ogec che trasmët la cultura dla jënt ladina", spliga Stefan Planker, diretur dl Museum Ladin, inaudé dl 2001. Da dailó inant s'á so patrimone tresfora amplié "tres acuisiziuns, mo sovënz ince tres donaziuns da pert de privac. Chësc nes desmostra che i gnun dër aprijá y chël nes fej sambëgn na gran ligrëza". L'ultima donaziun nes é propi gnüda fata impormó dan da n valgügn dis: en chësc iade se tratera dla familia Pescoller da San Martin de Tor che ti afidëia al Museum Ladin l'archif fotografich de Hans Pescoller mort dl 2017. Al ê secreter de comun y n fotograf apascioné che á fat jö por dezens alalungia contrades, porsones, plantes y tiers tles valades ladines y ince foradecá. Al á ince publiché de plü libri de fotografies. Süa opera é metüda adöm da plü de 33.000 fotografies che fajará da sëgn inant pert dla coleziun dl Museum Ladin. "Cun les fotografies de Hans Pescoller vëgnel curí dal punt de odüda fotografich döta la Ladinia dala fin dl XVIII secul cina aldedaincö" dij Planker.

Mostra "Depot. Y al é gnü la löm!"

Y por ci che reverda coleziuns: tl Museum Ladin vëgnel incö ince presenté la mostra d'ert "Depot. Y al é gnü la löm!" olache al vëgn mostré operes fora dl patrimone dl museum. Ara se trata de depënc, dessëgns y scoltöres, realisades da 19 artistes y artisć dles valades ladines che á vit y operé danter le 17ejim secul y l'ann passé. La mostra tl Museum Ladin deura y lascia odëi ci che resta normalmënter ascognü tl depot dl museum, ara porta propi na löm nöia sön i artisć y les artistes y sües biografies. Les operes é metüdes fora te dui locai: le pröm se conzentrëia sön la figöra umana y süa corporalité y injopa les vijitadësses y i vijitadus, al i tol ite. Le secundo local é dediché ala natöra y al'architetöra. Sön i parëis vëgn les operes metüdes fora sciöche finestres ideales, che porta imajes dla natöra tla galeria de chedri.

An pó jí a ti ciaré ala mostra da en doman, domënia, ai 11 de otober cina d’agost dl 2021. Le museum é ciamó davert cina ala fin d'otober dal mertesc ala sabeda, dales 10 ales 16 y la domënia, dales 14 ales 18. La sajun nöia scomëncia do Nadé.

I artisć

Jacob Zanusi (1679-1742), Dominik Vinatzer (1666-1733), Domëne Moling (1691-1761), Dominik Mahlknecht (1793-1876), Franz Tavella (1844-1931), Josef Moroder Lusenberg (1846-1939), August Pezzei il Vecchio (1847-1915), Franz Angel Rottonara (1848-1938), Antonio Colli (1870-1950), Franz Josef Noflaner (1904-1989), Mili Schmalzl (1912-2006), Peter Demetz (1913-1977), Angel Morlang (1918-2005), Lois Irsara (1923-2014), David Moroder (1931-1997), Josef Kostner (1933-2017), Otto Irsara (1933-2004), Bruno Vallazza (1935-2016), Aldo Canins (1944-2019) y Martin Demetz (1930-2007).