Jogn y museums: realisé videospot y videoclip cun esperc
En ocajiun dl ann dediché ai jogn da pert di museums provinziai de Südtirol, à le Museum Ladin metü a jì dai 14 ai 20 de forà 2015 en workshop por jogn olache an podô mëter adöm en videospot cun l’aiüt de esperć – profesionisć. L’idea de basa ê chëra de motivé i jogn da laorè impara pro en proiet se dòn jö cun le contenüt dl museum, tartan so tëmp lëde y nia tres en proiet cun les scores. La sfidada ê chëra de motivé i jogn y les jones a gnì tl museum, se dè jö cun les tematiches dl museum y les aprofondì. Por realisé en te proiet à la direziun dl Museum Ladin metü jö en conzet che tolô en conscideraziun i fins dl proiet enstëss, ćiaran de adore en lingaz che é adatè ai jogn a na maniera che ai se sëntes stimulà a fa impara. Insciö é nasciüda l’idea de lascè realisé da ëi instësc videspots sön le museum, se nuzan di mesi d’aldedancö sciöche les drones, imparan a conësce les tecniches dl retlam, emparan a adorè na camera digitala, le statif y ćiaran de capì sciöche i retlams é bugn da trà l’atenziun da pert de chi che i cëra. Döt le proiet è gnü a s’l dè dilan a na colaboraziun cun le Sorvisc ai Jogn dla Val Badia che à organisé dötes les prenotaziuns y fajon al savëi ai jogn de chësta inizativa. De gran aiüt è stà i esperć ti ćiamps che reverda le film, le retlam, i dërć de autur, le manajè les drones y i.i..
I fins che an orô arjunje ê da öna na pert mostrè tan zitia che la cuestiun di dërć de autur é, co adorè certes images, file audio o musighes, ponsàn al cajo de orëi publiché ufizialmënter tres i social media sciöche facebook, twitter, youtube y ater. La pert giuridica é gnüda spligada avisa dal jornalist dla Rai y iurist Silvano Ploner. Les infurmaziuns ne ti à nia ma oghé ai jogn por le proiet, mo dandadöt ti saràl de ütl canche ai ó adorè material da publiché tres i “social media” ćiodì che ai à pödü se rënder cunt te ci prighi che an podess rové sce an ne se tëgn nia ales regoles. La pert tecnica à metü man cun en aprofindimënt teorich y pratich sön les drones. Ince les drones ne pon nia ma adorè sciöche an ó, mo an mëss se tegnì a plü normes che taca adöm ala autorisaziun dl ENAC (ënt nazional por l’aviaziun zivila), mo inće ales leges sön la privacy. La Firma Ebner Visual, öna dles püces te nostra provinzia che é abilitada a fà en te laûr, ti à spo mostrè ai jogn partezipanć i mesi che chësc pice jolier nes pîta sce orun tó sö i filmać cun drones. Inant éra jüda cun la videografica y analisa de sciöche i retlams é struturà. L’espert de chësc ćiamp Hannes Pasqualin, à mostrè sön la basa de en valgügn retlams sciöche chisc é struturà avisa do a en model tler a na manìera che an sides bugn de tó sö y se recordè le contegnü dl filmat. Degun cheder, foto, scrita, corù o ater che vëgn dant ti filmać é a cajo, vigni secuënza é studiada y tëgn cunt de sciöche les porsones lî les images. Tres chësta unité didatica à i jogn imparè tan che i retlams é bugn de manipulé la persona. Do chëstes informaziuns se tratàra de laurè concret cun les cameres y mëte adöm instësc en retlam. Por filmé él gnü cherdè adalerch Ingrid Demetz de Santa Cristina che à fat la scora de film Zelig y che te na prima fasa ti à insigné ai jogn co tó sö en video, sciöche an scri en libretto por filmé y sciöche la secuenza di chedri alda da ester te n filmat. Te grupes se à spo i jogn dè jö cun le conzet de ci che ëi ó mostrè dl museum, sciöche an podess trà jogn tl museum por che la strutura museala che è tl Ćiastel de Tor ti sais interessanta. Canche chësta pert é stada rovada, an metü man da filmé. En dé entier él gnü tut sö filmac dai grups sciöche ëi se à metü adöm, dedô gnô chisc filmac taià. Per taié an podü se nuzé dl Ufize di films y media dla provinzia ulache le colaoradù Konrad Faltner ti à ensigné da adorè le program. Le ultim dé se tratára ćiamò da laorè sön le audio. Por arichì i videospots cun musiga, y inće por ti dè les informaziuns de basa sciöche an po tó sö profescionalmënter le audio o na musiga y la adorè pro en filmat, él gnü cherdè adalerch Benedikt Valentin de Badia. Deboriada cun i jogn à Benedikt taié pro chi tòc de musiga che i jogn aratâ che foss le plü adatà por so proiet.
Le Museum Ladin y le Sorvisc ai Jogn rengrazia düć chi che à daidé para pro le proiet, düć i reladûs y sambëgn düć i jogn y les jones che a fat para y à realisé i beliscimi filmać struturà sön chëres infurmaziuns che ëi à ćiafè tartan döta l’edema pro le workshop. I filmać de Aaron Nagler, Jonas Nagler, Anna Miribung, Rudi Tolpeit, Hannes Engl, Thomas Valentini, Alexander Tirel, Diana Castlunger Prousch y Giulia Gortan gnarà tosc metüs sön la plata facebook dl Museum Ladin.