Novités
VERONICA ZANONER Profil artistich di sis davagnadus dla 3ª Trienala Ladina
Veronica Zanoner
Veronica Zanoner (del Tinoto Gabana) é nasciüda dl 1922 a Moena te Fascia. Ara é chersciüda sö te n ambiënt artistich, te chël che al ê de plü artisć, musizisć, scolturs y leterać. Da de plü agn vîrera a Balsan, olache ara é dagnora stada te n contat strënt cun la scena artistica locala y ara à tut pert a de plü cursc de pitöra y scoltöra. Veronica Zanoner é stada öna dles prömes colaboradësses dl Radio Ladin da Balsan. Da tröc agn publichëiera inće regolarmënter sü scrić tla “Usc di Ladins“.
Veronica Zanoner é l’auturia de tröc scrić sön liëndes y cunties de süa patria ladina, danter l’ater “Racconti e leggende delle Dolomiti di Fassa”, “Montagne dell’Enrosadira”, “I Segnai, storie di pastori e contadini al confine del reale”, “L Stradon de la Ladinia” y la racoiüda de rimes “Leam ke rekonjonc”.
Da d’alzè fora él implü ćiamò sü chedri depënć a öre “Dolomic feruscoi” y les series di “Ciavai” y döes operes singoles “Orchidee” y “le trei Grazie”. Vigni crëp tles Dolomites é lié a n mit y a na liënda, gonot é chëstes pizes fates ia te motifs mistics y trascendentai. “Vera”, insciö l’inom da artista de Veronica Zanoner, prô de definì chisc elemënć plü daimprò y plü avisa, da i rapresentè, insciö che ara tol ite les formes carateristiches de “sü” crëps. Te chësc prozès adôrera le meso stilistich dl’ert, che é da ćiasa tl cubism y tl imprescionism.
Les pitöres de Veronica Zanoner
by Adam Budak
Les pitöres straordinares de Veronica Zanoner (1922), realisades scialdi dötes ti pröms agn 1970 é testemonianzes spetacolares dla virtuosité dl’artista. Les tëres de Zanoner recorda schizes poetiches y trasmët impresciuns intimes dla cultura y dla natöra, che müda öna tl’atra sciöche na linia astrata y delicata de pinsier y vijiun. La paleta rica de corusc, delicać mo stersc, che vëgn dà sö sön la spersa dles pitöres cun na aziun sigüda y studiada indortöra, inće sce daverta y spontana, adöm cun na gran varieté de formes geometriches, inventades mo meditades indortöra, fej fora le vocabolar original dla posiziun de Veronica Zanoner sciöche artista. Le lingaz formal dl cubism, cun süa rigorosité geometrica y la consapevolëza de sciöche al é da mëte adöm les formes y le mecanism de perzeziun dl imprescionism vëgn analisà danü da Zanoner tl tentatif de dè derevers la verjiun monumentalisada dla contrada da munt che ara à incëria y de ti dè sensualité al monn, oramai zënza umanité. Sües pitöres de monns organics, de resservars naturai strinà, de architetöres grandioses y de motifs mitologics é planöres de corù massifs, sciöche sperses spidlades avisa te na cornisc, ponüdes danter realism y astraziun, invalgó tl ćiamp indefinì y mistich dl some fat cun i edli daverć, mo impò tocà de val’ vers al control y ala prezijiun. Inće chisc é posć dl öt y dl’assënza, trasformà te realtês ornamentales, olache an ne vëiga degöna porsona, che ti somëia a modì sureai de n monn ćiamò döt da fà sö, a strotöres a forma de mosaich dla imaginaziun che é ćiamò da fà pié ia. I chedri dla Zanoner, inće sce ai rapresentëia contrades da ćiasa che alda te n ambiënt dlungia l’artista, é pordërt tableaux de cunties utopiches y archetipiches, iadelà da vigni dimenjiun spaziala y temporala, caleidoscops de n univers te na condiziun via de vibraziuns organiches rapresentà cun i mesi dla pitöra.